က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ကဲ ထီၣ် လၢ ကီၢ် ပ ယီၤ ဖိး သဲ စး ဖဲ ၁၉၃၈ ဒီး ဘၣ် တၢ် မၤ အီၣ် အ ဆိ က တၢၢ် လၢ ကီၢ် ပ ယီၤ ဖိး သဲ စး နံၤ သ ဘျ့ အ သိး ဖဲ ၁၉၃၈ သ လ့ၤ လါ ထီၣ် (၁) သီ န့ၣ် လီၢ်. တ ချူး ဒံး လၢ ၁၉၃၈ နံၣ် န့ၣ် က ညီ ဖိ တ ဖၣ် မၤ နံၣ် ထီၣ် သီ လီၤ ဆီ လိာ် အ သး န့ၣ် လီၤ.ဖဲ န့ၣ် ဘၣ် ဖဲ အဲး က လံး ပၢ ဒံး ကီၢ် ပ ယီၤ အ ဆၢ က တီၢ် န့ၣ် လီၤ. "ဒီ က လုာ် က ရၢ" ( Karen National Association ) အ ပူၤ က ညီ ဘျီၣ် ဒိၣ် ခၢၣ် စး, သူ က့ သး ပှၢ် တ ဖၣ် ဂဲၤ လိာ် ၀ဲ လၢ အဲး က လံး မၤ လဲၢ် အီၣ် ကီၢ် ပ ဒိၣ် က ပာ် ပ နီၣ် က ညီ အ နံၣ် ထီၣ် သီ အ ဂီၢ် န့ၣ် လီၤ. ဒ် သိး တၢ် ပာ် ပ နီၣ် က သ့ အ ဂီၢ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ က ဘၣ် မ့ၢ် ၀ဲ တ နံၤ ဃီ ခဲ လၢာ် န့ၣ် လီၤ. လၢ တၢ် ဃၢ် သ့ၣ် ညါ လီၤ တံၢ် က့ၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ အ ဂီၢ် "ဒီ က လုာ် က ရၢ" ဟ့ၣ် မူ ဟ့ၣ် ဒါ လၢ ကိ တိာ် လာ် (မ့) ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် ( House of Representatives ) ခၢၣ် စး တ ဖၣ် လၢ က လဲၤ ထံၣ် လိာ် အ သး ဒီး က ညီ ဖိ တ ဖၣ်, သံ ကွၢ် သံ ဒိ အ ၀ဲ သ့ၣ် ဘၣ် ဃး က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ လၢ ဟီၣ် က ၀ီၤ တ တီၤ ဒီး တ တီၤ မၤ ၀ဲ လီၤ ဆီ လိာ် သး အ ဂ့ၢ် န့ၣ် လီၤ. ဖဲ န့ၣ် အ ဆၢ က တီၢ် ဖါ လ့ မဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် ခီ အ ပူၤ က ညီ ဘျီၣ် ဒိၣ် ခၢၣ် စး အိၣ် ၀ဲ ၁၂ ဂၤ န့ၣ် လီၤ. မ့ၣ် ၀ဲ စီၤ ပ့ၢ် သၣ်, မါ ကၣ် အ့, အူ ဖိ မၠ့ၣ် ( ပ အိၣ် ), စီၤ စ့ တ နံၣ် လူၣ် နံၣ်, မါ ထူ ခ့ၣ်, မါ ဘး ခ့ၣ်, အူ ရွ့ၣ်ညူး, စီၤ မၠး သ့, အူ လး ဖ့ၣ် ( ပ အိၣ် ), စီၤ ဖိ ခၠံး, စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့, ဒီး စီၤ သၣ် ဒွ့ န့ၣ် လီၤ.
ဖဲ န့ၣ် က ညီ ဖိ အါ ဂၤ ကွဲး ဆှၢ ထီၣ် တၢ် ဂ့ၢ် ဆၤ "ဒီ က လုာ် က ရၢ" န့ၣ် လီၤ. တ နီၤ နီၤ ဟဲ ထ့ၣ် လိာ် အ သး ဒီး ပှၤ ဘၣ် မူ ဘၣ် ဒါ ဒီး တဲ ဖျဲ ထီၣ် နံၣ် ထီၣ် သီ အ ဂ့ၢ် န့ၣ် လီၤ. အ ကျဲ ပှၤ ပာ် ဖျါ ထီၣ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ အ ဂ့ၢ် လၢ ခံ တၢ် ဆိ က မိၣ် လၢ အ ဂ့ၢ် ဒီး ပာ် ပ နီၣ် အီၤ တ ဖၣ် မ့ၢ် ၀ဲ ဒၣ် ပှၤ တ ဖၣ် အံၤ လီၤ. သ ရၣ် ယၣ် နံ လၢ မၠီ မၠး တ ကူၣ် ဆ့း တ ဂၤ ဟဲ စိာ် ဃုာ် ဒီး သ့ၣ် ဘၣ် ခီ လံာ် နံၣ် လံာ် လါ တ ဘ့ၣ် လီၤ. သ ရၣ် ပာ် ဖျါ ၀ဲ လဲၤ မၤ တၢ် လၢ ကီၢ် မုၢ် တြီၤ ကဲ ကၠိ သ ရၣ် ဒီး ပှၤ က စၢၢ် ခိၣ် ဖိ တ ဖၣ် အိၣ် ဒီး အ လံာ် နံၣ် လံာ် လဲ လၢ အ မ့ၢ် သ့ၣ် ဘၣ် လီၤ. တ နံၣ် န့ၣ် အိၣ် ၁၂ လါ ဒီး သ လ့ၤ လါ မ့ၢ် လါ အ ခီၣ် ထံး တ လါ န့ၣ် လီၤ. ပှၤ ခံ ဂၤ တ ဂၤ , "ဒီ က လုာ် က ရၢ" အ နဲၣ် ရွဲၣ် မါ ဘး ခ့ၣ် စ့ၢ် ကီး ပာ် ဖျါ ၀ဲ တ ချုး ၁၉၃၇, အ ပူၤ ကွံာ် ၇၀ နံၣ် န့ၣ် က ညီ မိၢ် ထံး အ လံာ် ဖး အ ပူၤ တ နံၣ် န့ၣ် အိၣ် ၁၂ လါ ဒီး သ လ့ၤ မ့ၢ် လါ အ ခီၣ် ထံး က တၢၢ် တ လါ န့ၣ် လီၤ. လၢ မိၢ် ပၢ် ဖံ ဖု အ စိၤ လံၤ လံၤ သ လ့ လါ ထီၣ် တ သီ န့ၣ် မၤ ၀ဲ နံၣ် ထီၣ် သီ တုၤ လၢ မုၢ် မ ဆါ တ နံၤ အံၤ တ စု အ ဂ့ၢ် မါ ဘး ခ့ၣ် ပာ် ဖျါ ၀ဲ န့ၣ် လီၤ.
တၢ် ပာ် ဖျါ အ ဂၤ တ ခါ မ့ၢ် ၀ဲ ဒၣ် ပှၤ ကွဲး လံာ် သ ရၣ် မိ လိၤ အ တၢ် ဃု သ့ၣ် ညါ န့ၣ် လီၤ. ကိ တိာ် လာ် တီ အူ ခၢၣ် စး ပ ဒိၣ် စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ က့ၤ ဆူ တီ အူ ဒီး ထံၣ် လိာ် သး ဒီး သ ရၣ် သ မါ သူၣ် က့ သး ပှၢ် တ ဖၣ် ဒီး ဟ့ၣ် မူ ဟ့ၣ် ဒါ သ ရၣ် မိ လိၤ လၢ က ဃု သ့ၣ် ညဲ ပာ် ဖျါ ၀ဲ န့ၣ် လီၤ. သ ရၣ် မိၤ လိၤ အ တၢ် ဃု သ့ၣ် ညါ ဒိး သ န့ၤ အ သၤ လၢ တၢ် ထိၣ် သ တြီၤ ၀ဲ တၢ် စံၣ် စိၤ လၢ အ ဘၣ် တၢ် ကွဲး အီၤ လၢ ကီၤ လၤ ၀ါ တၢ် စံၣ် စိၤ တဲ စိၤ သ ရၣ် ခံ ဂၤ, အူ ဖိ ကၠါ တၢ် စံၣ် စိၤ တဲ စိၤ, ဒီး အူ ယၣ် နံ ဒီး စီၤ မီၣ် ရွ့ၣ် လၢ ဖၣ် ပူၣ် အ တၢ် တိၢ် နီၣ် မၤ နီၣ် မၤ ဃါ န့ၣ် လီၤ. ထိၣ် ဒံး ထူ ကွဲး ဖျါ စ့ၢ် ကီး လၢ သ ရၣ် မိ လိၤ ထိၣ် သ တြီၤ ကွၢ် က ဒါ စ့ၢ် ကီး က ညီ လံာ် နံၣ် လံာ် လါ လၢ သ ရၣ် ကြီၣ် ဒုး အိၣ် ထီၣ် တ့ၢ် ၀ဲ ဖဲ ၁၈၈၇ တ ဘ့ၣ် န့ၣ် လီၤ.
ဒ် အူၣ် ယၣ် နံ ဒီး စီၤ မီၣ် ရွ့ၣ် အ တၢ် တိၢ် နီၣ် မၤ ဃါ အ သိး လၢ နံၣ် ထီၣ် သီ လါ ထီၣ် သီ န့ၣ် ပှၤ က ညီ ခဲ လၢာ် ဃၣ် ဃၣ် လၢ ပျၢၤ လၢ သီ န့ၣ် မ့ၢ် ပှၤ မၤ အီၣ် ခုး အ ဃိ အ ၀ဲ သ့ၣ် စး ထီၣ် တၢ် ဖံး တၢ် မၤ အ ခီၣ် ထံး လၢ လါ သ လ့ၤ သ တး ဒီး တၢ် ပာ် ပာ် စၢၤ လံ က ညီ အ လါ ခီၣ် ထံး မ့ၢ် သ လ့ၤ လါ ဒီး နံၣ် ထီၣ် သီ မ့ၢ် သ လ့ၤ တ သီ န့ၣ် လီၤ.
ထိၣ် ဒံး စူ အ တၢ် ဃု ထံၣ် သ့ၣ် ညါ ဘၣ် ဃး ဘၣ် ဃး က ညီ လံာ် နံၣ် လံာ် လါ လၢ အ ကွဲး ဖျါ ၀ဲ ဖဲ ၁၉၈၁ နံၣ် ပာ် ဖျါ ၀ဲ လၢ တၢ် ဂ့ၢ် အ ဂၤ လၢ တၢ် ဒိး သ န့ၤ ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ သ လ့ၤ လါ ထီၣ် တ သီ ဒ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ အ မု နံၤ အံၤ က ပၣ် ဃု စ့ၢ် ကီး ၀ဲ ဒီး က ညီ အ လံာ် နံၣ် လံာ် လါ လၢ သ ရၣ် ကြီၣ် မၤ ကဲ ထီၣ် က့ၤ ၀ဲ တ ဘ့ၣ် န့ၣ် လီၤ.
လၢ ခံ တၢ် ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ ၀ဲ လၢ က ညီ အ လါ အ ခီၣ် ထံး တ လါ မ့ၢ် ၀ဲ လါ သ လ့ၤ, ဒီး နံၤ ထီၣ် သီ အ ခီၣ် ထံး တ နံၤ မ့ၢ် ၀ဲ သ လ့ၤ တ သီ န့ၣ် လီၤ. က ညီ အ နံၣ် တ ခီ န့ၣ် တၢ် ပာ် ပ နီၣ် စး ထီၣ် ဂံၢ် အီၤ လၢ က ညီ ဖိ အ တၢ် ဟဲ လီၤ တုၤ ဆူ ကီၢ် ပ ယီၤ အ ပူ အ လီၢ် ခံ က တၢၢ် တ ဘျီ ဖဲ ချ. န. ၇၃၉ နံၣ် ဒီး ပာ် ဖှိၣ် ဃၢ်ာ် က ဒီး ခရံာ် နံၣ် န့ၣ် လီၤ.
လၢ ခံ ဒီ က လုာ် က ရၢ ခိၣ် နၢ် တ ဖၢ် အ တၢ် ဂဲၤ လိာ် ဆှၢ ထီၣ် လၢ တၢ် က ပာ် ပ နီၣ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ဒ် နံၤ ဒိၣ် နံၤ ထီ နံၤ သ ဘျ့ ဆူ ဘျီၣ် ဒိၣ် ပူၤ န့ၣ် လီၤ. ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ်, ဘျီၣ် ဒိၣ် ထး အၢၣ် လီၤ စံၣ် ညီၣ် တဲာ် ၀ံၤ အ လီၢ် ခံ လၢ ခံ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် ပာ် ပ နီၣ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ဒ် နံၤ ဒိၣ် နံၤ ထီ အ သိး တၢ် ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ လၢ က ညီ ပှိၢ် ကိး ၀ဲ လၢ ထဲၤ ခူ ဖိၤ ဒ် အ မ့ၢ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ ဖိး သဲ စး န့ၣ် လီၤ.
ဖဲ သ ရၣ် စၣ် ဘီၣ် မ့ၢ် "ဒီ က လုာ်" က ရၢ ခိၣ် ဖဲ ၁၉၃၅-၄၀ နံၣ် အ ပူၤ အ တ့ၤ န့ၣ် အ ၀ဲ ဒီး "ဒီ က လုာ်" က ရၢ နဲၣ် ရွဲၣ် မါ ဘး ခ့ၣ် ပ တံ ထီၣ် ဆူ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် လၢ ဒီ က လုာ် အ ခၢၣ် စး လၢ တၢ် က သ့ၣ် ညါ ပာ် ကဲ ဒီး ပာ် ပ နီၣ် က ညီ အ နံၣ် ထီၣ် သီ ဒ် နံၤ သ ဘျ့ န့ၣ် လီၤ.
စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ကဲ ၀ဲ ဒၣ် ကိ တိာ် လာ် (မ့) ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် (House of Representatives) လၢ တီ အူ အ ခၢၣ် စး ဖဲ အဲး က လံး ပၢ ကီၢ် ပ ယီၤ အ စိၤ န့ၣ် လီၤ. တၢ် ဟ့ၣ် စ့ၢ် ကီး မူ ဒါ လၢ စီၤ ကၠီ စၢၢ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ လၢ က ဃု သ့ၣ် ညါ လီၤ တံၢ် က ညီ နံၣ် အိၣ် ပှဲၤ နံၣ် လံ လဲၣ်, ဒီး က ညီ အ နံၣ် ထီၣ် သီ အ ခီၣ် ထံး တ နံၤ မ့ၢ် မ တၤ နံၤ န့ၣ် လဲၣ် န့ၣ် လီၤ. ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ကိး ထံၣ် လိာ် သူၣ် က့ သး ပှၢ် စှၤ ဂၤ ဖဲ ဖၣ် ပူၣ် လၢ က ကွၢ် ကျဲၤ တၢ် ဂ့ၢ် အံၤ န့ာ် လီၤ. တၢ် အိၣ် ဖှိၣ် အံၤ ဟ့ၣ် လီၤ မူ ဒါ လၢ သ ရၣ် မိ လိၤ က ကျဲၤ ဃၢ် သ့ၣ် ညါ က့ၤ ဘၣ် ဃး က ညီ အ နံၣ် အိၣ် ပှဲၤ နံၣ် လဲၣ် ဒီး က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ နံၤ အ ဘျ့ မ့ၢ် မ တၤ နံၤ လဲၣ် အ ဂ့ၢ် န့ၣ် လီၤ. လၢ ခံ တၢ် ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ က့ၤ အီၤ လၢ အ မ့ၢ် လါ အ ခီၣ် ထံး တ လါ သ လ့ၤ ထီၣ် တ သီ ဒီး က ညီ အ နံၣ် တ ခီ တၢ် စး ထီၣ် ဂံၢ် အီၤ ဖဲ က ညီ ဟဲ လီၤ ဆူ ကီၢ် ပ ယီၤ အ ပူၤ အ လီၢ် ခံ က တၢၢ် တ ဘျီ ဖဲ ချ. န ၇၃၉ နံၣ် န့ၣ် လီၤ.
တ က တီၢ် ဃီ ဖဲ ၁၉၃၆-၃၇ နံၣ် အ ပူၤ "ဒီ က လုာ်" က ရၢ အ ခိၣ် အ နၢ် လၢ အ မ့ၢ် သ ရၣ် စၣ် ဘီၣ်, မါ ဘး ခ့ၣ်, စီၤ ကၠ့မ် တၢ် ဖး, က သံၣ် သ ရၣ် ဒွ့ စီၤ ( Victor San C. Po ), စီၤ ဘး မီၢ် သ့ၣ် တ ဖၣ် ကွဲး ဃ့ ၀ဲ တၢ် ဟ့ၣ် ကူၣ် ဟ့ၣ် ဖး လၢ က ညီ က မျၢၢ် အ အိၣ် လၢ အ အိၣ် ဆိး လၢ ကီၢ် ဆၣ် ကိး ဘ့ၣ် ဒဲး အ ပူၤ အ အိၢ် န့ၣ် လီၤ.
"ဒီ က လုာ်" က ရၢ ဟ့ၣ် မူ ဒါ ၀ဲ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ လၢ က ဆှၢ နုာ် လီၤ တၢ် ဂ့ၢ် အံၤ ဆၤ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် န့ၣ် လီၤ. စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ကွဲး ဖျါ ထီၣ် အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ လၢ ( The Burma Gazette, Rangoon Saturday, August 28, Volume III ) အ ပူၤ လီၤ. အ ၀ဲ ဆှၢ နုာ် လီၤ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဖဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် အ ပူၤ ဖဲ ၁၉၃၇ နံၣ် လါ အီ ကူာ် ၂၃ သီ, မုၢ် ဆၣ် နံၤ ဂီၤ ခီ ၁၁း၀၀ နၣ် ရံၣ် အ ဆၢ က တီၢ် န့ၣ် လီၤ. တၢ် ဆှၢ နုာ် အ နီၣ် ဂံၢ် မ့ၢ် ၀ဲ ဘ့လ် နီၣ် ဂံၢ် ( တၢ် သိၣ် တၢ် သီ နီၣ် ဂံၢ် ) ၂၆, ၁၉၃၇ နံၣ် ( Bill No. 26 of 1937) ဒီး အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အ ဂ့ၢ် ခိၣ် တီ မ့ၢ် ၀ဲ - "ပှၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ တၢ် က စဲ သ့ၣ် ညါ အီၤ အ တၢ် ဆှၢ နုာ်, ၁၉၃၇ နံၣ်" "The Karen New Year Day Recognition Bill 1937" န့ၣ် လီၤ.
ဖဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် အ တၢ် အိၣ် ဖှိၣ် တ ဘျီ အံၤ, ပှၤ ပၢၤ လီၢ် ဆ့ၣ် နီၤ မ့ၢ် ၀ဲ အူ ခၠံး လဲၣ် လီၤ. တုၤ စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ဆှၢ ထီၣ် အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ တ ဘျီ ဃီ, ကၠဲး ခ မံၣ် မုၢ် ထီၣ် က ညီ ဘျီၣ် ဒိၣ် ခၢၣ် စး အူ ဖိ မၠ့ၣ် မၤ စၢၤ ၀ဲ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဒီး က ညီ ဘျီၣ် ဒိၣ် ခၢၣ် စး အ ဂၤ တ ဖၣ် ဘၣ် အ သး ကိး နီၢ် ဂၤ ဒဲး ဒီး ဆီၣ် ထွဲ မၤ စၢၤ သ ကိး ၀ဲ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဃူ ဃူ ဖိး ဖိး န့ၣ် လီၤ.
တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဃ့ ၀ဲ ထဲ လၢ တၢ် က သ့ၣ် ညါ ပာ် ပ နီၣ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ဧိၤ ဒီး တ ဆှၢ နုာ် ဃုာ် ၀ဲ လၢ ပ ဒိၣ် က ဟ့ၣ် ၀ဲ နံၤ သ ဘျ့ ဖဲ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ ဘၣ် အ ဃိ စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၢ် ဖိ မ့ ဘၣ် ဘှီ ဘၣ် က့ၤ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဒီး ဆှၢ နုာ် က့ၤ တၢ် ဃ့ လၢ တၢ် က ဟ့ၣ် နံၤ သ ဘျ့ အ ဂီၢ် န့ၣ် လီၤ. ဒ် ဖါ လံ မဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် အ တၢ် ဘျၢ အိၣ် အ သိး, တၢ် ဘၣ် ပာ် ဖျါ ဒုး သ့ၣ် ညါ ဆိ ထံ ကီၢ် ဒီ တ ဘ့ၣ် လၢ တၢ် ဂ့ၢ် လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် က ကူၣ် လိာ် စံၣ် ညီၣ် အီၤ န့ၣ် လီၤ. မ့ၢ် လၢ တၢ် ဆၢ က တီၢ် လၢ တၢ် က ပာ် ဖျါ ဒုး သ့ၣ် ညါ ဆိ က့ၤ ထံ ကီၢ် အ ဂီၢ်, တ အိၣ် လၢၤ အ ဃိ ဖဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် တၢ် အိၣ် ဖှိၣ် တ ဘျီ အံၤ န့ၣ်, တၢ် တ စံၣ် ညီၣ် ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ ဘၣ် က့ၤ အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဘၣ်.
တုၤ တၢ် မၤ သး တ ၀ံၤ တ ကဲ တ စု လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် ခီ အ ပူၤ ဒ် သိး အံၤ န့ၣ်, ဘျီၣ် ဒိၣ် ထး ခီ ခၢၣ် စး, စၢ စံၣ် ဖိ, သ ရၣ် စၣ် ဘီၣ်, မါ ရွ့ၣ် ဘး, သ့ၣ် တ ဖၣ် ဟံး ထီၣ် ဖီၣ် ထီၣ် က့ၤ တၢ် ဂ့င တ မံၤ အံၤ လီၤ. ခီ ဖျိ ကိ တိာ် စီၤ ပ့ၢ် သၣ် အ တၢ် မၤ စၢၤ ဒီး က ညီ ခိၣ် နၢ် လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် ထး ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် အ ပူၤ တ ဖၣ် မၤ န့ၢ် ဘၣ် ၀ဲ ဒီး က ထၢၣ် ဘး မီၣ် ပ ဒိၣ် က ရၤ အ တၢ် သၤ ဃူ ဃီၣ် လီၤ ပ လိာ်, လၢ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် က စဲ သ့ၣ် ညါ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ, သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ ဒီး က ဟ့ၣ် နံၤ သ ဘျ့ အ ဂီၢ် န့ၣ် လီၤ. မ့ၢ် လၢ ဒီး က ထၢၣ် ဘး မီၣ် ပ ဒိၣ် က ရၢ ဖိ ကိး နီၢ် ဂၤ ဒဲး ဘၣ် အ သး လၢ ပှၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ အံၤ က မ့ၢ် နံၤ သ ဘျ့ လၢ ပ ဒိၣ် စဲ သ့ၣ် ညါ အီၤ အ ဃိ အ ၀ဲ သ့ၣ် သူ ၀ဲ ဒၣ် ပ ဒိၣ် က ရၢ အ စိ က မီၤ လၢ က ပၢ ထံ ပၢ ကီၢ် (Cabinet's Executive Power) ဒီး ဆှၢ ထီၣ် က့ၤ က ဒီး ၀ဲ ဆူ မီ ဒိၣ် (ကါ ၀ နၢၣ်) အ အိၣ် လီၤ. ကါ ၀ နၢၣ် ဆဲး လီၤ အ မံၤ, အၢၣ် လီၤ တူၢ် လိာ် ၀ဲ စဲ သ့ၣ် ညါ က့ၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ အ မုၢ် နံၤ (သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ ဒ် နံၤ သ ဘျ့ အ သိး ခီ ဖျိ သဲး စး တၢ် သိၣ် တၢ် သီ Negotiable Instrument Act) ဒီး ဟ့ၣ် လီၤ အ က လုၢ် လၢ က ညီ ဖိ က ဒိး န့ၢ် ဘၣ် နံၤ သ ဘျ့ လၢ အ နံၣ် ကျိး မုၢ် နံၤ, ဒီး က ယဲၢ် မ့ၢ် ရူ ဧိၤ တ့ ဧိၤ, ၀ဲၤ ကျိၤ ၀ဲၤ ဒၢး ကၠိ ဧိၤ ကီၣ် ဧိၤ တ ဖၣ် က ဘၣ် ပျၢ် ၀ဲ ကိး နံၣ် ဒဲး လီၤ. ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် စဲ သ့ၣ် ညါ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ဒီး ဘိး ဘၣ် ရၤ လီၤ ၀ဲ ဆၤ ကီၢ် ဒီ တ ဘ့ၢ် န့ၣ် လီၤ.
က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ လၢ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် စဲ သ့ၣ် ညါ အီၤ အ ဆိ က တၢၢ် တ ဘျီ ဘၣ် တၢ် မၤ အီၤ လီၤ ဘီ လီၤ မုၢ် ဖဲ က ညီ နံၣ် က.န ၂၆၇၈ (ခ.န ၁၉၃၈) နံၣ် သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ န့ၣ် လီၤ.
တၢ် စဲ သ့ၣ် ညါ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ အ တၢ် ဂဲၤ လိာ် လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် ပူၤ
လၢ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် က စဲ သ့ၣ် ညါ က ညီ နံၣ် ကျိး အ ဂီၢ် "ဒီ က လုာ်" က ရၢ လၢ အ မ့ၢ် က ညီ က ရၢ ဂဲၤ လိာ် တီ ခိၣ် ရိၣ် မဲ ၀ဲ တ ပ တီၢ် ဘၣ် တ ပ တီၢ် ဒီး ဘၣ် တၢ် ဆီၣ် ထွဲ အီၤ လၢ က ညီ က မျၢၢ် လၢ ထံ ကီၢ် ဒီ တ ဘ့ၣ် န့ၣ် လီၤ.ဖဲ သ ရၣ် စၣ် ဘီၣ် မ့ၢ် "ဒီ က လုာ်" က ရၢ ခိၣ် ဖဲ ၁၉၃၅-၄၀ နံၣ် အ ပူၤ အ တ့ၤ န့ၣ် အ ၀ဲ ဒီး "ဒီ က လုာ်" က ရၢ နဲၣ် ရွဲၣ် မါ ဘး ခ့ၣ် ပ တံ ထီၣ် ဆူ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် လၢ ဒီ က လုာ် အ ခၢၣ် စး လၢ တၢ် က သ့ၣ် ညါ ပာ် ကဲ ဒီး ပာ် ပ နီၣ် က ညီ အ နံၣ် ထီၣ် သီ ဒ် နံၤ သ ဘျ့ န့ၣ် လီၤ.
စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ကဲ ၀ဲ ဒၣ် ကိ တိာ် လာ် (မ့) ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် (House of Representatives) လၢ တီ အူ အ ခၢၣ် စး ဖဲ အဲး က လံး ပၢ ကီၢ် ပ ယီၤ အ စိၤ န့ၣ် လီၤ. တၢ် ဟ့ၣ် စ့ၢ် ကီး မူ ဒါ လၢ စီၤ ကၠီ စၢၢ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ လၢ က ဃု သ့ၣ် ညါ လီၤ တံၢ် က ညီ နံၣ် အိၣ် ပှဲၤ နံၣ် လံ လဲၣ်, ဒီး က ညီ အ နံၣ် ထီၣ် သီ အ ခီၣ် ထံး တ နံၤ မ့ၢ် မ တၤ နံၤ န့ၣ် လဲၣ် န့ၣ် လီၤ. ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ကိး ထံၣ် လိာ် သူၣ် က့ သး ပှၢ် စှၤ ဂၤ ဖဲ ဖၣ် ပူၣ် လၢ က ကွၢ် ကျဲၤ တၢ် ဂ့ၢ် အံၤ န့ာ် လီၤ. တၢ် အိၣ် ဖှိၣ် အံၤ ဟ့ၣ် လီၤ မူ ဒါ လၢ သ ရၣ် မိ လိၤ က ကျဲၤ ဃၢ် သ့ၣ် ညါ က့ၤ ဘၣ် ဃး က ညီ အ နံၣ် အိၣ် ပှဲၤ နံၣ် လဲၣ် ဒီး က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ နံၤ အ ဘျ့ မ့ၢ် မ တၤ နံၤ လဲၣ် အ ဂ့ၢ် န့ၣ် လီၤ. လၢ ခံ တၢ် ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ က့ၤ အီၤ လၢ အ မ့ၢ် လါ အ ခီၣ် ထံး တ လါ သ လ့ၤ ထီၣ် တ သီ ဒီး က ညီ အ နံၣ် တ ခီ တၢ် စး ထီၣ် ဂံၢ် အီၤ ဖဲ က ညီ ဟဲ လီၤ ဆူ ကီၢ် ပ ယီၤ အ ပူၤ အ လီၢ် ခံ က တၢၢ် တ ဘျီ ဖဲ ချ. န ၇၃၉ နံၣ် န့ၣ် လီၤ.
တ က တီၢ် ဃီ ဖဲ ၁၉၃၆-၃၇ နံၣ် အ ပူၤ "ဒီ က လုာ်" က ရၢ အ ခိၣ် အ နၢ် လၢ အ မ့ၢ် သ ရၣ် စၣ် ဘီၣ်, မါ ဘး ခ့ၣ်, စီၤ ကၠ့မ် တၢ် ဖး, က သံၣ် သ ရၣ် ဒွ့ စီၤ ( Victor San C. Po ), စီၤ ဘး မီၢ် သ့ၣ် တ ဖၣ် ကွဲး ဃ့ ၀ဲ တၢ် ဟ့ၣ် ကူၣ် ဟ့ၣ် ဖး လၢ က ညီ က မျၢၢ် အ အိၣ် လၢ အ အိၣ် ဆိး လၢ ကီၢ် ဆၣ် ကိး ဘ့ၣ် ဒဲး အ ပူၤ အ အိၢ် န့ၣ် လီၤ.
"ဒီ က လုာ်" က ရၢ ဟ့ၣ် မူ ဒါ ၀ဲ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ လၢ က ဆှၢ နုာ် လီၤ တၢ် ဂ့ၢ် အံၤ ဆၤ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် န့ၣ် လီၤ. စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ကွဲး ဖျါ ထီၣ် အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ လၢ ( The Burma Gazette, Rangoon Saturday, August 28, Volume III ) အ ပူၤ လီၤ. အ ၀ဲ ဆှၢ နုာ် လီၤ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဖဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် အ ပူၤ ဖဲ ၁၉၃၇ နံၣ် လါ အီ ကူာ် ၂၃ သီ, မုၢ် ဆၣ် နံၤ ဂီၤ ခီ ၁၁း၀၀ နၣ် ရံၣ် အ ဆၢ က တီၢ် န့ၣ် လီၤ. တၢ် ဆှၢ နုာ် အ နီၣ် ဂံၢ် မ့ၢ် ၀ဲ ဘ့လ် နီၣ် ဂံၢ် ( တၢ် သိၣ် တၢ် သီ နီၣ် ဂံၢ် ) ၂၆, ၁၉၃၇ နံၣ် ( Bill No. 26 of 1937) ဒီး အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အ ဂ့ၢ် ခိၣ် တီ မ့ၢ် ၀ဲ - "ပှၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ တၢ် က စဲ သ့ၣ် ညါ အီၤ အ တၢ် ဆှၢ နုာ်, ၁၉၃၇ နံၣ်" "The Karen New Year Day Recognition Bill 1937" န့ၣ် လီၤ.
ဖဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် အ တၢ် အိၣ် ဖှိၣ် တ ဘျီ အံၤ, ပှၤ ပၢၤ လီၢ် ဆ့ၣ် နီၤ မ့ၢ် ၀ဲ အူ ခၠံး လဲၣ် လီၤ. တုၤ စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၣ် ဖိ မ့ ဆှၢ ထီၣ် အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ တ ဘျီ ဃီ, ကၠဲး ခ မံၣ် မုၢ် ထီၣ် က ညီ ဘျီၣ် ဒိၣ် ခၢၣ် စး အူ ဖိ မၠ့ၣ် မၤ စၢၤ ၀ဲ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဒီး က ညီ ဘျီၣ် ဒိၣ် ခၢၣ် စး အ ဂၤ တ ဖၣ် ဘၣ် အ သး ကိး နီၢ် ဂၤ ဒဲး ဒီး ဆီၣ် ထွဲ မၤ စၢၤ သ ကိး ၀ဲ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဃူ ဃူ ဖိး ဖိး န့ၣ် လီၤ.
တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဃ့ ၀ဲ ထဲ လၢ တၢ် က သ့ၣ် ညါ ပာ် ပ နီၣ် က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ဧိၤ ဒီး တ ဆှၢ နုာ် ဃုာ် ၀ဲ လၢ ပ ဒိၣ် က ဟ့ၣ် ၀ဲ နံၤ သ ဘျ့ ဖဲ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ ဘၣ် အ ဃိ စီၤ ကၠီ စၢၣ် တၢၢ် မ့ၢ် ဖိ မ့ ဘၣ် ဘှီ ဘၣ် က့ၤ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဒီး ဆှၢ နုာ် က့ၤ တၢ် ဃ့ လၢ တၢ် က ဟ့ၣ် နံၤ သ ဘျ့ အ ဂီၢ် န့ၣ် လီၤ. ဒ် ဖါ လံ မဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် အ တၢ် ဘျၢ အိၣ် အ သိး, တၢ် ဘၣ် ပာ် ဖျါ ဒုး သ့ၣ် ညါ ဆိ ထံ ကီၢ် ဒီ တ ဘ့ၣ် လၢ တၢ် ဂ့ၢ် လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် က ကူၣ် လိာ် စံၣ် ညီၣ် အီၤ န့ၣ် လီၤ. မ့ၢ် လၢ တၢ် ဆၢ က တီၢ် လၢ တၢ် က ပာ် ဖျါ ဒုး သ့ၣ် ညါ ဆိ က့ၤ ထံ ကီၢ် အ ဂီၢ်, တ အိၣ် လၢၤ အ ဃိ ဖဲ ဘျီၣ် ဒိၣ် တၢ် အိၣ် ဖှိၣ် တ ဘျီ အံၤ န့ၣ်, တၢ် တ စံၣ် ညီၣ် ပာ် ဂၢၢ် ပာ် ကျၢၤ ဘၣ် က့ၤ အ တၢ် ဆှၢ နုာ် အံၤ ဘၣ်.
တုၤ တၢ် မၤ သး တ ၀ံၤ တ ကဲ တ စု လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် ခီ အ ပူၤ ဒ် သိး အံၤ န့ၣ်, ဘျီၣ် ဒိၣ် ထး ခီ ခၢၣ် စး, စၢ စံၣ် ဖိ, သ ရၣ် စၣ် ဘီၣ်, မါ ရွ့ၣ် ဘး, သ့ၣ် တ ဖၣ် ဟံး ထီၣ် ဖီၣ် ထီၣ် က့ၤ တၢ် ဂ့င တ မံၤ အံၤ လီၤ. ခီ ဖျိ ကိ တိာ် စီၤ ပ့ၢ် သၣ် အ တၢ် မၤ စၢၤ ဒီး က ညီ ခိၣ် နၢ် လၢ ဘျီၣ် ဒိၣ် ထး ဘျီၣ် ဒိၣ် လာ် အ ပူၤ တ ဖၣ် မၤ န့ၢ် ဘၣ် ၀ဲ ဒီး က ထၢၣ် ဘး မီၣ် ပ ဒိၣ် က ရၤ အ တၢ် သၤ ဃူ ဃီၣ် လီၤ ပ လိာ်, လၢ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် က စဲ သ့ၣ် ညါ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ, သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ ဒီး က ဟ့ၣ် နံၤ သ ဘျ့ အ ဂီၢ် န့ၣ် လီၤ. မ့ၢ် လၢ ဒီး က ထၢၣ် ဘး မီၣ် ပ ဒိၣ် က ရၢ ဖိ ကိး နီၢ် ဂၤ ဒဲး ဘၣ် အ သး လၢ ပှၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ မုၢ် နံၤ အံၤ က မ့ၢ် နံၤ သ ဘျ့ လၢ ပ ဒိၣ် စဲ သ့ၣ် ညါ အီၤ အ ဃိ အ ၀ဲ သ့ၣ် သူ ၀ဲ ဒၣ် ပ ဒိၣ် က ရၢ အ စိ က မီၤ လၢ က ပၢ ထံ ပၢ ကီၢ် (Cabinet's Executive Power) ဒီး ဆှၢ ထီၣ် က့ၤ က ဒီး ၀ဲ ဆူ မီ ဒိၣ် (ကါ ၀ နၢၣ်) အ အိၣ် လီၤ. ကါ ၀ နၢၣ် ဆဲး လီၤ အ မံၤ, အၢၣ် လီၤ တူၢ် လိာ် ၀ဲ စဲ သ့ၣ် ညါ က့ၤ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ အ မုၢ် နံၤ (သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ ဒ် နံၤ သ ဘျ့ အ သိး ခီ ဖျိ သဲး စး တၢ် သိၣ် တၢ် သီ Negotiable Instrument Act) ဒီး ဟ့ၣ် လီၤ အ က လုၢ် လၢ က ညီ ဖိ က ဒိး န့ၢ် ဘၣ် နံၤ သ ဘျ့ လၢ အ နံၣ် ကျိး မုၢ် နံၤ, ဒီး က ယဲၢ် မ့ၢ် ရူ ဧိၤ တ့ ဧိၤ, ၀ဲၤ ကျိၤ ၀ဲၤ ဒၢး ကၠိ ဧိၤ ကီၣ် ဧိၤ တ ဖၣ် က ဘၣ် ပျၢ် ၀ဲ ကိး နံၣ် ဒဲး လီၤ. ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် စဲ သ့ၣ် ညါ က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ ဒီး ဘိး ဘၣ် ရၤ လီၤ ၀ဲ ဆၤ ကီၢ် ဒီ တ ဘ့ၢ် န့ၣ် လီၤ.
က ညီ နံၣ် ထီၣ် သီ လၢ ထံ ကီၢ် ပ ဒိၣ် စဲ သ့ၣ် ညါ အီၤ အ ဆိ က တၢၢ် တ ဘျီ ဘၣ် တၢ် မၤ အီၤ လီၤ ဘီ လီၤ မုၢ် ဖဲ က ညီ နံၣ် က.န ၂၆၇၈ (ခ.န ၁၉၃၈) နံၣ် သ လ့ၤ လါ ထီၣ် ၁ သီ န့ၣ် လီၤ.
Comments
Post a Comment